De lichtgiganten van Polarion Overzicht
De beste zaklampen komen momenteel uit het verre Oosten. In een vorige review over professionele zaklampen is aandacht besteed aan LED-lampen uit China. In deze test nemen we de High Intensity Discharge lampen, de HID’s, onder de loep. Door de welwillende medewerking van de firma “KnivesandTools” te Apeldoorn kreeg ik de beschikking over twee van dergelijke gasontladingslampen, vervaardigd door de Koreaanse fabrikant “Polarion”.
HID’s ontlenen hun lichtkracht aan een vonkenboog die overspringt tussen twee electroden. Deze bevinden zich in een edelgas (in dit geval Xenon) waaraan metaalzouten zijn toegevoegd.
Door de hoge temperatuur ontstaat ionisatie. Electronen krijgen in dit plasma tijdelijk een hogere energie en bij het terugvallen naar het oorspronkelijke niveau worden fotonen (dus licht) uitgezonden.
HID’s behoren tot de meest krachtige lichtbronnen die we thans o.a. ook in de koplampen van auto’s kunnen aantreffen. HID-lampen zijn veel moeilijker te maken dan LED’s of gloeilampen en daarom zijn ze aanzienlijk duurder.
Eigenschappen en mechanische kwaliteit van de Polarions
De firma Polarion maakt een aantal HID-lampen waarvan de meest krachtige, de PS-PF40 en de PS-PH50 konden worden getest. Beide typen zijn zowel met, als zonder draagbeugel verkrijgbaar. Mede door de afmetingen en het gewicht van de lampen vind ik zelf de beugel erg plezierig bij gebruik in het veld.
Gezien de afmetingen en de enorme lichtkracht zijn het eigenlijk geen zaklampen maar kunnen we beter spreken van schijnwerpers.
Ze behoren dan ook tot de meest krachtige (mogelijk zelfs de krachtigste) draagbare lampen. Heel professioneel worden ze geleverd in een kunststof koffer waarin ook het laadapparaat, een eventuele reserve-accu en filters zijn op te bergen. Heel welkom is ook een draagriem die alleen aan de PH-typen (met draagbeugel) is te bevestigen.
Deze HID’s werken met maar één lichtsterkte die ca. 15 seconden na het opstarten wordt bereikt. Ze gaan veel efficiënter om met energie dan gloeilampen en naast een grotere lichtopbrengst hebben ze ook een aanzienlijk langere levensduur. De brandduur van de geteste lampen zal meer dan 2000 uren bedragen.
Het vermogen van de beide schijnwerpers bedraagt resp. 40 en 50 Watt zodat er een forse accu is vereist om deze energie te kunnen leveren. Daarom zijn lithium-ion accu’s toegepast van 4400 mAh en 14.4 Volt. Het opladen van de 458 gram wegende accu duurt 2,5 tot 3,5 uur.
De levensduur bedraagt ca. 500 complete cycli. Dit type accu’s kent geen geheugen-effect en overladen is uitgesloten dankzij de intelligente lader.
Heel mooi is verder, dat de ladingstoestand d.m.v. vijf oplichtende LED’s, kort na het ontsteken, is af te lezen. Elke LED geeft 20% van de lading aan en een rode LED laat zien dat het laadproces nog gaande is.
Omdat de achterkap doorschijnend is, zijn de LED’s ook af te lezen als de accu zich in de schijnwerper bevindt. Deze achterkap is met schroefdraad aan het lamphuis bevestigd waarbij een O-ring zorgt voor de afdichting tegen water en stof. Volgens fabrieksopgave zouden deze schijnwerpers een waterdruk van meer dan 20 m. kunnen weerstaan.
De 6061-T6 aluminium behuizing is van binnen en van buiten hard geanodiseerd (type III).
Bundelprofiel en lichtkracht
Voor de gebruikte terminologie wordt verwezen naar de eerder verschenen review over professionele zaklampen.
In deze test worden de beide schijnwerpers van Polarion waar mogelijk vergeleken met één van de krachtigste LED-lampen, de Fenix TK40 die bij de zaklampentest het hoogst scoorde.
Omdat de lichtopbrengst van de HID’s zeer veel groter is dan van de LED-lampen, zou men mij kunnen verwijten “appels met peren” te vergelijken. Dit is echter geen bezwaar als men slechts het verschil daartussen wil demonstreren zonder daarbij een voorkeur of waardeoordeel uit te spreken. Praktijkopnamen in het veld zijn moeilijk te vergelijken omdat bij gelijke camera-instelling de opnamen van de HID’s sterk worden overbelicht terwijl die van de LED-lamp zeer zijn onderbelicht.
Bovenstaande afbeeldingen zijn gemaakt met een 400 mm. tele-objectief. Beide zijn geheel verlicht door de hotspot van de lampen.
De reflectoren aan de bomen zijn geplaatst op afstanden van resp. 200 m. en 300 m. De kleurbalans van de camera is ingesteld op 5500 graden Kelvin.
Uit proeven blijkt dat de meest natuurlijke kleurweergave bij de PH50 wordt verkregen met K4300 en bij de Fenix TK40 met K6400.
De HID’s geven dus een geler beeld hetgeen de ruimtelijke weergave bij observatie in het veld ten goede komt.
De Polarions hebben een wat bredere lichtbundel dan de Fenix. Vooral de openingshoek van de hotspot is duidelijk groter. De helderheid van de spil verschilt maar weinig tussen de beide lamptypen. Het grote verschil zit hem in de helderheid van de hotspot die bij de PH50 bijna 30x zo groot is als bij de TK40 (en bij de PF40 ca. 21x).
In de literatuur en op internetforums wordt de helderheid (in LUX) meestal gemeten op één meter afstand voor de lamp, waaruit dan met de “inverse kwadraadformule” de helderheid op andere afstanden wordt berekend. Dit is echter minder nauwkeurig, daar de formule voor puntvormige lichtbronnen geldt hetgeen bij deze HID’s niet het geval is.
Daarom heb ik de helderheid bepaald op 3, 6 en 12 meter afstand voor de lamp en daaruit de helderheid op 1 meter berekend. Deze waarde is in de tabel opgenomen.
De helderheden worden gemeten met de Lux-meters Gossen Panlux Electronic 2 en/of de Voltcraft LX-1108.De PH50 heeft op 1 m. afstand een helderheid van 414.000 LUX en dat is ongeveer 4x zo helder als de stralende zon midden op de dag. Men moet daarom ook nooit op korte afstand in de lamp kijken om netvliesbeschadiging te voorkomen.
De filters
Naast enkele kleurfilters zijn ook een diffusiefilter en een infraroodfilter leverbaar. Deze zijn door middel van een bajonetsluiting aan de lamp te bevestigen.
HID-lampen zenden maar weinig licht uit van langere golflengten, dus van het diepere voor ons onzichtbare infrarood boven 850 nanometer.
Echte IR-kijkers als bijvoorbeeld de Fero 51 zijn dus minder geschikt voor gebruik met de Polarions.
Als bijverlichting voor restlichtversterkers van de eerste en tweede generaties zijn ze wel toepasbaar daar deze instrumenten ook gevoelig zijn voor het nabije infrarood.
Ik heb de lampen getest met drie verschillende IR-kijkers, twee restlichtversterkers van de eerste generatie en een restlichtversterker van de tweede generatie.
Slechts bij de kijkers met de hoogste versterkingsfactor (ca. 50.000x) zoals de drietraps AN/PVS-2 of de USNV-221 (gen.2+), is de Polarion beperkt bruikbaar.
De reikwijdte is ca. 100 meter. Als verlichting voor nachtzichtapparatuur zijn echter betere oplossingen denkbaar.
De opname met alleen de restlichtversterker is 15 seconden belicht, die met bijverlichting door de HP50 slechts 2 sec. omdat anders de voorgrond volledig zou worden overbelicht.
Het door Polarion geleverde IR-filter is van het dichroïtische type. D.w.z. dat er een spiegelende laag is aangebracht die alle licht reflecteert behalve het infrarode.
Er wordt echter ook een deel van het zichtbare rode licht doorgelaten zodat de lamp in het veld als een fel rood stoplicht zichtbaar is.
Dus ongeschikt voor het waarnemen van schuwe nachtdieren en evenmin voor gebruik door opsporingsinstanties.
Het voordeel van een dichroïtisch filter is de geringe warmteopname hetgeen bij deze zeer heet wordende lampen een noodzaak is. Het diffusiefilter verdeelt de helderheid zo gelijkmatig mogelijk over de hotspot. Ook neemt de diameter daarvan met ruim 50% toe. Het gevolg is dat de lichtsterkte van het helderste deel van de hotspot een factor 20 geringer is.
De reikwijdte van de lichtbundel neemt daardoor aanzienlijk af.
De helderheid van de spil wordt ook wat geringer en bovendien vertoont deze geen scherp begrensde buitenrand.
Dit filter kan zijn diensten vooral bewijzen als bij het fotograferen tot afstanden van ca. 200 m. een egale verlichting is vereist.
De volgende opnamen zijn gemaakt met een Canon 40D met 40 mm. objectief.
De Polarions in de praktijk
Om de geweldige lichtkracht van deze HID-lampen te demonstreren zijn een aantal opnamen in het veld gemaakt op afstanden van 550 en 1000 meter.
De Canon 40D is daarbij ingesteld op een belichtingstijd van 10 sec. bij een gevoeligheid van ISO 800.
De gebruikte objectieven zijn een Canon EF 17-40 mm 1:4 L USM in de groothoekstand en een Canon EF 400 mm. 1:5.6 L teleobjectief. De beelden spreken verder voor zich.
Zelfs met het verlichten van onderwerpen op een kilometer afstand heeft deze schijnwerper geen moeite.
De Polarion PH50 is op 10 m. afstand naast de camera geplaatst om verblinding door reflecterende stof- en waterdampdeeltjes te voorkomen.
Over grote afstanden wordt mede door de verstrooiende en absorberende werking van deze deeltjes de reikwijdte van de schijnwerper beperkt.
Bij het waarnemen op dergelijke grote afstanden is het menselijk gezichtsvermogen de beperkende factor. Om voldoende detail te kunnen zien is het gebruik van een verrekijker (of liever nog een telescoop) beslist noodzakelijk.
De testopnamen zijn gemaakt met de PH50, die een ca. 20% hogere lichtopbrengst heeft dan de PF40. Dit verschil is echter slechts te zien bij een rechtstreekse vergelijking.
De PH50 wordt wel duidelijk warmer en na een tiental minuten te hebben gebrand, zou men zich aan beide lampen kunnen branden. Vandaar de aangebrachte waarschuwing “CAUTION: HOT SURFACE”.
Er gaan thans geruchten dat beide schijnwerpers (zowel de 40W als de 50W) volgend jaar zullen worden vervangen door een 45 Watt lamp die minder heet zou worden.
De PF40 en PH50 zijn ook zeer geschikt voor o.a. het tellen van reeën en herten. Met een aan een verrekijker gekoppelde krachtige LED-lamp (de Fenix TK40) dacht ik drie reeën waar te nemen. Toen ik de Polarion ontstak, zag ik er met het blote oog gelijk zeven.
Het aardige is dat de dieren er zich niets van aan trekken en rustig door blijven grazen als de lichtbundel op hen wordt gericht.
Dit in tegenstelling tot waterwild, want op het water overnachtende ganzen worden erg onrustig en vliegen tenslotte op als men ze in het licht zet.
Samenvatting
Alles aan deze Polarion-schijnwerpers is indrukwekkend, de lichtkracht, de afmetingen, het gewicht en de prijs.
Hoewel deze lampen alles behalve goedkoop zijn, krijgt men er een imposante hoeveelheid licht voor die men bij andere draagbare “zaklampen” niet snel aantreft.
Ze zijn geschikt voor alle toepassingen waarbij een grote hoeveelheid licht en een enorme reikwijdte is vereist.
Voor de jager ideaal voor het inventariseren van bijvoorbeeld reeën of herten. Haast onontbeerlijk voor bewakingsdiensten en terreinbeheerders.
Ook voor maritiem gebruik zeer aan te bevelen. Verder in alle gevallen waarbij onder ongunstige lichtomstandigheden moet worden gefotografeerd.
September 2009 Jan Meijerink
Merk / Type Polarion PS-PH50 Fenix TK40 Polarion PS-PF40 Land van herkomst Z-Korea China Z-Korea Lengte (mm.) 305 208 305 Dikte kop/tubes (mm.) 87 / 57 62 / 41 87 / 52 Gewicht incl. accu’s (gram) 1844 500 1651 Constructie (materiaal) T6 Aluminium T6 Aluminium T6 Aluminium Oppervlaktebehandeling Type 3 geanod. Type 3 geanodiseerd Type 3 geanod. Waterdichtheid IP68 (tot >20 m.) IPX-8 (tot 3 m.) IP68 (tot >20 m.) Reflector Glad Gestructureerd Glad LED / Lamp 50W Xenon HID Cree MC-E LED 40W Xenon HID Voeding Accu 14.4 V 4400 mAh 8xAA (Alkaline of oplaadbaar) Accu 14.4 V 4400 mAh Brandduur (uren) 1.16 150-20-6.8-2 1.5 Aantal normale standen 1 4 1 Aantal knipperstanden 0 4 (o.a. Stroboscoop + S.O.S.) 0 Diameter hotspot op 1 m. (m.) 0.45 0.28 0.43 Diameter spil op 1 m. (m.) 1.70 1.64 1.80 Openingshoek hotspot (graden) 25.4 15.9 24.3 Openingshoek spil (graden) 80.7 78.7 84.0 Lichtopbrengst (Lumen) 5000 13-93-277-630 4000 Verlichtingssterkte hotspot op 1 m. (Lux) 414.000 290-2500-6800-14.300 306.000 Verlichtingssterkte spil op 1 m. (Lux) 160 7-25-70-130 160 Kleurtemperatuur (graden Kelvin) Ca. 4300 Ca. 6400 Ca. 4100 Garantieperiode (jaren) 2 5 2 Prijs (€) 1379,00 149,95 1249,00
Dit testrapport mag met toestemming van de auteur en met bronvermelding voor reclamedoeleinden worden gebruikt, mits het in z'n geheel wordt gepubliceerd.
Enkele links
http://www.knivesandtools.com/
De website van de firma “KnivesandTools” te Apeldoorn, importeur en leverancier van diverse merken professionele zaklampen waaronder Polarion.
http://polarion-usa.com/media/Polarion.html
De site van Polarion-USA met veel wetenswaardigheden over deze HID’s.
http://www.candlepowerforums.com/vb/showthread.php?t=196233
http://www.candlepowerforums.com/vb/showthread.php?t=202717&highlight=PS-PH50
http://www.candlepowerforums.com/vb/showthread.php?t=208723&highlight=polarion
Drie “draadjes” op het Candlepowerforum, gewijd aan de schijnwerpers van Polarion.
